6 kroków prowadzenia termomodernizacji bez szkody dla ptaków

Termomodernizacja, czyli działania mające na celu poprawę komfortu termicznego w budynkach szczególnie starszego typu, jest dziś przeprowadzana na masową skalę. Dla mieszkańców to ogromna korzyść w postaci oszczędności na ogrzewaniu, jednakże prace tego rodzaju przyczyniają się do likwidacji miejsc w których ptaki wyprowadzają swoje lęgi oraz nocują. Dzieje się tak dlatego że podczas prac termomodernizacyjnych wszelkie otwory prowadzące na przykład do stropodachów, czy też wnęki i szczeliny zostają wypełnione materiałem docieplającym lub kratkami PCV, co uniemożliwia późniejsze ponowne zasiedlanie takich miejsc przez ptaki.

Jak uniknąć zagrożenia rozwoju populacji gatunków chronionych w budynku podczas prac związanych z termomodernizacją budynku?

Fot. Ornitolog Poznań. Jerzyk uratowany podczas prac termomodernizacyjnych na jednej z kamienic.

Warto zdać sobie sprawę z tego jak bardzo nieetyczne jest to postępowanie, ponieważ dla wielu gatunków ptaków budynki są jednym z podstawowych miejsc gniazdowych. Dotyczy to na przykład jerzyków, oknówek, płomykówki czy kopciuszka. Ministerstwo Środowiska oraz Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska podkreśla, że zamykanie wlotów do stropodachów i tym podobne działania uniemożliwiające normalny rozwój wielu gatunków ptaków chronionych, są działaniem niezgodnym z prawem. Dotyczy to również okresu pozalęgowego. W przypadku termomodernizacji budynków, w których znajdują się miejsca lęgowe ptaków, inwestor ma obowiązek wziąć pod uwagę wszelkie środki zaradcze mające na celu ochronę przyrody na terenie inwestycji. W grę wchodzi między innymi podejmowanie pracy w terminie uwzględniającym biologia życie ptaków, czyli ich rozród. Co więcej, również organy nadzoru budowlanego mają obowiązek podjąć stosowne działania, jeżeli zauważą naruszenie prawa w tej kwestii. Może się to wiązać nawet ze wstrzymaniem robót budowlanych, jeżeli zostanie uznana szkoda dla środowiska naturalnego, w tym wypadku ptaków chronionych, zamieszkujących budynki podlegające termomodernizacji. Jako że postępowanie zgodnie z prawem jest obowiązkiem zarówno zarządcy jak i wykonawców, przed przystąpieniem do planowania pracy, należy rozważyć wszelkie aspekty prawne związane z ochroną przyrody. Chodzi między innymi o ustalenie optymalnego harmonogramu prac który zapobiegnie takim komplikacjom jak wstrzymanie działań, a nawet postępowanie sądowe w sytuacji kiedy okaże się, że w docieplanym budynku znajdują się siedliskach chronionych ptaków, zaś nie zostały podjęte działania zmierzające do postępowania zgodnie z prawem w tej kwestii.

Fot. Prowadzone prace termomodernizacyjne. Dobrym rozwiązaniem jest prowadzenie prac budowlanych pod nadzorem ornitologicznym.

6 kroków, dzięki którym przeprowadzisz inwestycję budowlaną bez szkody dla ptaków i zgodnie z zaplanowanym harmonogramem

1. W pierwszym kwartale roku, który poprzedza termomodernizację budynku, konieczne jest ustalenie terminu oraz zakresu prac, zastosowanych technologii oraz materiałów w tym sposobu wykończenia otworów wentylacyjnych.
2. Między kwietniem a czerwcem roku poprzedzającego termomodernizację, należy zlecić dokonanie ekspertyzy ornitologicznej doświadczonemu specjaliście, dzięki której inwestor dowie się jakie gatunki chronione zamieszkują lub wyprowadzają lęgi na danym terenie inwestycyjnym. Pod uwagę należy wziąć również nietoperze. Ekspertyza ornitologiczna nie tylko określi stopień zasiedlenia budynku, ale również pomoże zaplanować działania minimalizujące niszczące działanie inwestycji oraz ewentualną kompensację przyrodniczą.
3. Jeżeli ekspertyza ornitologiczna wykaże występowanie na terenie inwestycyjnym siedlisk ptaków, inwestor powinien zwrócić się do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z wnioskiem o wydanie zezwolenia na to, by można było odstąpić od zakazów, które zawiera ustawa o ochronie przyrody. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie zgody na niszczenie siedlisk ptaków w miejscach gdzie jest absolutnie konieczne. Do wniosku należy dołączyć profesjonalną ekspertyzy ornitologiczną.
4. Jeżeli zgoda na powyższe działania zostanie wydana, jesienią roku poprzedzającego inwestycję, wykonawca powinien zamknąć wszystkie szczeliny, otwory oraz nisze, które w czasie remontu zostaną wypełnione materiałami termomodernizacyjnymi. Z balkonów usuwa się również gniazda oknówek. Dostęp do dotychczasowych miejsce lęgów ptaków powinien być zupełnie odcięty. Dzięki temu nie będzie konieczne przerywanie prac na okres lęgowy oraz niszczenie gniazd z jajami. W tym czasie na terenie inwestycyjnym należy powiesić budki lęgowe.
5. W czasie wykonywania prac termomodernizacyjnych, kiedy konieczne jest czasowe odsłonięcie otworów wlotowych lub szczelin, powinny być one jak najszybciej ponownie zasłaniane i zabezpieczone przed dostaniem się ptaków.
6. Po zakończeniu prac należy udostępnić wszelkie otwory wentylacyjne by ponownie mogłeś się w nich zasiedlić ptaki, a jeżeli jest to niemożliwe lub po wykonaniu termomodernizacji tych utworów będzie mniej niż poprzednio, konieczne jest zawieszenie na danym terenie budek lęgowych.

Fot. Przykład półek dla jaskółek. Gdy podczas termomodernizacji budynku jest konieczność zniszczenia gniazd jaskółek, stosuje się takie półki w celu rekompensaty utraconych miejsc lęgowych.

Termomodernizacja budynków nie musi oznaczać sprzeczności interesów człowieka i przyrody, jeżeli zostaną tylko zachowane pewne prawne aspekty, które koniecznie każdy wykonawca, a także inwestor powinien brać pod uwagę. Ogromne znaczenie ma tutaj ścisła współpraca inwestora z ornitologiem, który posiada odpowiednią wiedzę prawną, jak również wie, jaki sposób wcielić ją w życie dla dobra chronionych gatunków ptaków.